پژوهش معماری مساجد

پروژه معماری مساجد

مساجد

کلیات

آن چه که مسجد را مسجد می‌کند فقط دیواری است که به دقت در جهت قبله قرار می‌گیرد، یعنی به طرف کعبه در مسجدالحرام که در شهر مکّه واقع است. هیچ نوع سقفی، هیچ نوع ابعاد خاصی، و هیچ نوع دیوار در بر گیرنده‌ای لازم نیست و به هیچ نوع امکانات عبادی جنبی نیاز ندارد. در واقع می‌توان گفت که حتی به آن دیوار هم احتیاجی نیست. از پیامبر ‌‍[ص] روایت است که فرمود: «هر جا که نماز بگذارید، همانجا مسجد است». از این رو، در سراسر جهان اسلامی و تا به امروز، همین که وقت نماز فرا می‌رسد مؤمنان دست از کار می‌کشند، رو به قبله می‌کنند و در همانجا نماز می‌گذارند.

بدیهی است که مسلمانان از همان روزهای نخست اقدام به ساختن مساجد کردند و به تبع افزایش تعداد مساجد، اشکال معماری نیز رو به گسترش نهاد.

مسجد به تمام معنی بنائی است اسلامی و از این دیدگاه، جلوه‌گاه کلیه رمز و رازهای معماری اسلامی به شمار می‌آید. علاوه بر آن، جهان سده‌های میانه مسلمان، نظیر اروپای قرون وسطی، جامعه‌ای خدامدار بوده است و مسجد بیان طبیعی آن. لذا بررسی دقیق عملکردهای این بنا ما را به فهمی عمیق از کارکردهای این بنا ما را به فهمی عمیق از کارکردهای فرهنگ اسلامی می‌رساند.