مبانی نظری و پیشینه تحلیل پوششی داده ها

بصورت فایل ورد

همراه با منابع

تحلیل پوششی داده ها

تلاش برای تابعی کردن رابطه بین نهاده ها  ستاده ها و تعیین حداکثر ستاده قابل حصول از نهاده ها، منجر به طرح توابع تولید پارامتری در سیر مطالعات اقتصادی گردید. توابعی مانند کاب-داگلاس، لیون تیف، کششی ثابت و... در نظریه های اقتصاد خرد با این انگیزه ایجاد شده ­اند. پیش فرض تابعی در عمل به دلیل پیچیدگی تبدیل نهاده ­های متفاوت به ستاده های نامتجانس و مختلف به خصوص با پیچیدگی نقش عوامل جدید، در سازمان­ های کنونی غیرعملی به نظر می­ رسد (فارسیجانی و آرمان و حسین بیگی و جلیلی، 1390). 

یکی از روش­ های غیرپارامتری، جهت اندازه­ گیری کارائی و بهره ­وری واحدهای اقتصادی، روش تحلیل پوششی داده ها است که اولین بار بنکر، چارنز و کوپر در سال 1974، مفاهیم و مدل ­CCR را ارائه دادند. در واقع تحلیل پوششی داده­ ها یک مدل برنامه­ ریزی خطی برای داده­ های مشاهده شده می ­باشد که روش جدیدی برای تخمین تجربی مرز کارایی را فراهم می­ کند. منظور از DMU واحد سازمانی یا یک سازمان مجزاست که توسط فردی به نام مدیر یا رئیس و یا مسئول اداره می­ شود به شرط آنکه آن سازمان دارای فرایند سیستمی باشد بعنی تعداد عوامل تولید به کار گرفته تا تعدادی محصول به دست آید. ماهیت تجربی و نداشتن مفروضات دست و پاگیر، سبب استفاده از تحلیل پوششی داده­ ها در تخمین مرز کارایی است (حمزه پور و محمدی، 1391).

تحلیل پوششی داده ها یک روش برنامه ریزی ریاضی برای ارزیابی کارایی واحدهای تصمیم ­گیرنده است که چندین ورودی و چندین خروجی دارند. اندازه ­گیری کارایی به دلیل اهمیت آن در ارزیابی عملکرد یک شرکت یا سازمان همواره مورد توجه محققین قرار داشته است (خواجوی و همکاران، 1384). در واقع تحلیل پوششی داده‌ها، مفهومی از محاسبه ارزیابی سطوح کارایی در داخل یک گروه از سازمان را نشان می‌دهد که کارایی هر واحد در مقایسه با تعدادی از واحدها که دارای بیشترین عملکرد هستند محاسبه می‌شود (Matrin &Kocher&Sutter., 2000). این تکنیک، مبتنی بر رویکرد برنامه‌ریزی خطی است که هدف اصلی آن، مقایسه و سنجش کارایی تعدادی از واحدهای تصمیم‌گیرنده مشابه است که تعداد ورودی‌های مصرفی و خروجی‌های تولیدی متفاوتی دارند. این واحدها می‌توانند شعب یک بانک، مدارس، بیمارستان ها، پالایشگاه ها، نیروگاه‌ های برق، ادارات تحت پوشش یک وزارتخانه و یا کارخانه‌های متشابه باشند. منظور از مقایسه و سنجش کارایی نیز این است که یک واحد تصمیم‌گیرنده در مقایسه با سایر واحدهای تصمیم‌گیرنده، چقدر خوب از منابع خود در راستای تولید استفاده کرده است (فارسیجانی و همکاران، 1390). در این روش با استفاده از مدل­ های برنامه ­ریزی ریاضی، مرزی متشکل از شرکت­ هایی با بهترین کارایی نسبی به دست می ­آید و این مرز، معیاری برای ارزیابی و ارائه راهکارهای بهبود عملکرد سایر شرکت ها، قرار می­ گیرد. در این روش بدون نیاز به داشتن تابع تولید، با استفاده از یک مرز تولید غیرپارامتری می­ توان کارایی را به صورت نسبی مورد سنجش قرار داد. (میرغفوری و همکاران، 1390).

فارسیجانی، حسن؛ آرمان، محمدحسین؛ حسین بیگی، علیرضا؛ جلیلی، اعظم

Banker,R.D.,Charnes,A.,&Cooper,W.W

حمزه پور، مهدی؛ محمدی، روح اله

Martin D.H., G.Kocher and M. Sutter