گزارش کارآموزی مبارزه بیولوژیک

گزارش کارآموزی مبارزه بیولوژیک در 34 صفحه

فهرست مطالب
عنوان   صفحه
مراحل انجام شده در انسکتاریوم     1
شناخت زنبور براکون و نحوه تاثیر آن      1
میزبانهای مهم براکون برای تکثیر انبوه    2
گونه های مهم زنبور براکون در ایران    2
نحوه پارازیت کردن زنبور براکون 2
روش پرورش و تکثیر انبوه زنبور براکون        3
بید آرد Ephestia kuhniella 4
مشخصات ظاهری    4
زیست شناسی پروانه بید آرد Ephestia kuhniella 4
پرورش و تکثیر انبوه پروانه بید آرد در آزمایشگاه      5
پرورش و تکثیر انبوه زنبور و پارازیتوئید براکون     6
شرایط رهاسازی زنبور براکون 7
زنبورهای تریکوگراما    7
مشخصات مرفولوژیکی زنبور    7
   1- پرورش پروانه بید غلات 8
2- پرورش پروانه بید آرد      9
پرورش زنبور تریکوگراما    10
کرم ساقه خوار ذرت     11
زیست شناسی        12
 مبارزه      12
دستورالعمل رهاسازی عوامل کنترل طبیعی در مزارع ذرت    13
5- رهاسازیهای تداخل نسل آخر فصل   15
دستورالعمل رهاسازی عوامل کنترل طبیعی در مزارع ذرت استان خوزستان    15
دستورالعمل مبارزه بیولوژیک با کرم ساقه خوار برنج      16
6- رهاسازی زنبور برای کنترل نسل اول ساقه خوار برنج 17
7- ارزیابی های رهاسازی انجام شده نسل اول       17
8-رهاسازی زنبور برای کنترل نسل دوم کرم ساقه خوار  18       9-ارزیابی نسل دوم       18
دستورالعمل واگذاری انسکتاریوم ها و کارگاه های دولتی بصورت پیمان تولید در استانها و تعیین سهمیه تولید زنبور تریکوگراما برای بخش خصوصی 19
دستورالعمل رهاسازی حشرات مفید زنبورهای تریکوگراما و براکون در مزارع گوجه فرنگی   20
مراحل اجرائی این برنامه به شرح ذیل خواهدبود 21
توضیحات تکمیلی 21
دستورالعمل رهاسازی عوامل کنترل طبیعی در مزارع گوجه فرنگی استان خوزستان      22
رهاسازی بر علیه نسل دوم کرم قوزه در روی پنبه و تداخل نسل     23
دستورالعمل رهاسازی عوامل کنترل طبیعی (تریکوگراما و براکون) در مزارع سویا 24
رهاسازی زنبور براکون درمیان بوته های  سویا 25
بررسی تاثیر عوامل کنترل طبیعی رهاسازی شده    26
مراحل انجام شده شده در کلینیک بیماری های گیاهی شناسی با انواع محیط های کشت  26
محیط کشت Kings      27
 محیط کشت پوان 27
تهیه ی روش محیط کشت  kings    28
تهیه ی محیط کشت نوترینت آگار NA        28
تهیه محیط کشت PDA     28
نحوه ی ریختن محیط کشت درون بتری 29
تهیه ی سوسپانسیون باکتری      29
تستهای تشخیص سودوموناس   30
تست اکسیداز        30
تست گرم       30
تست H2O2 کاتالاز      31
تست H2 31
تست سیب زمینی   32

مراحل انجام شده در انسکتاریوم:

شناخت زنبور براکون و نحوه تاثیر آن:
زنبور براکون از خانواده Braconidae واکتوپارازیت می باشد. حشره ماده بطول 4-3 میلیمتر بوده و چشم های سیاه و براقی در فرق سر دارد. رنگ عمومی بدن این حشره زرد حنایی ولی قسمت هایی از سر و قسمت زیرین سینه بهرنگ قهوه ای است. در ابتدای فصل بعلت سرما تیره رنگ ولی هرچه دما بالا رود روشن تر می گردد. شکم زنبور ماده بعلت بارور بودن متورم می باشد. مهمترین فرق بین زنبور براکون مادهو زنبور نر در وجود تخمریز در زنبور ماده و اختلاف طول شکمهاست. زنبور ماده دارای شاخک 16 مفصلی ولی نرها کلا 21 مفصلی می باشند. تخم ریز ماده ها در حالت عادی از نصف طول بدن حشره بزرگتر است ولی در موقع نیش زدن میزبان بلندتر می شود.این زنبور به میزبانهای متحرک حمله می کند.
طول عمر ماده ی جفت گیری نکرده 20 روز ولی ماده های جفت گیری کرده تا 60 روز هم می رسد. برای تکثیر انبوه زنبور براکون از میزبانهایی استفاده می شود که حائز شرایط زیر باشند:
1-  براحتی قابل پرورش باشند
2-  اقتصادی باشند
3-  امکان پرورش داشته باشند

میزبانهای مهم براکون برای تکثیر انبوه:
1-   Epmestia kuhniellu – پروانه آرد
2-   Coreyracophala nica پروانه بید برنج
3-   Galleria melonell – پروانه موم
4-   Plodia intor punetella – شب پره هندی

گونه های مهم زنبور براکون در ایران:
B.hebator
B.iranicus
B.lefroy
از بهترین میزبانهای زنبور براکون در طبیعت:
کرم قوزه1-Heliothis gossipiella
پیرائوستا (ساقه خوار اروپایی ذرت)   2-Ostrinia nubilalis

نحوه پارازیت کردن زنبور براکون:
حشره ماده قبل از تخمگذاری روی لارو میزبان با نیش زدن آنرا فلج می کند بدین صورت که ابتدا لوله تخمریزی خود را وارد بدن لارو نموده و نوعی سم وارد بدن کرده و آنرا فلج می کند سپس شروع به تخمگذاری بر روی بدن میزبان خود می نماید  و تخم های خود را بطور تک تک یا دسته جمعی در روی حلقه های بدن لارو قرار می دهند تخمها پس از 20 الی 24 ساعت در شرایط محیط تفریخ شده و تبدیل به لارو زنبور می شوند. زنبور براکون دارای 3 سن لاروی بوده که با تغذیه از محتویات داخل بدن میزبان حدودا پس از 3 روز بر حسب شرایط محیط تبدیل به شفیره می شود و موجب از بین رفتن لارو میزبان می گردند. این شفیره ها که در کمر لاشه میزبان درون پیله سفید و ابریشمی قرار دارند حدودا پس از 6-4 روز تبدیل به زنبور بالغ براکون می شوند. عمر زنبور نر کوتاهتر از ماده و از 5 روز تجاوز نمی کند (در شرایط آزمایشگاهی) یک زنبور ماده قادر است حدود 100 عدد لارو را نیش بزند ولی تنها نیش زدن د لیل پارازیت کردن نیست تعداد تخمها در یک دوره تخمگذاری از 1 تا 100 عدد متغیر است. دوره زندگی زنبور براکون بین 7-14 روز می باشد.

روش پرورش و تکثیر انبوه زنبور براکون:
این زنبور بطور طبیعی در نواحی جنگلی و حواشی مزارعی که کمتر دستخوش سمپاشی باشند وجود دارد. اگر آلودگی شدید نباشد بصورت طبیعی قادر به کنترل لارو میزبان در حد یک سمپاشی می باشد ولی اگر آفت دست طغیانی داشته باشد ممکن است جمعیت زنبور برای کنترل کافی نباشد. بنابراین باید اقدام به پرورش و تکثیر انبوه زنبور نموده و در صورت امکان مزرعه را از زنبور اشباع کرد. برای پرورش و تکثیر انبوه زنبور براکون اواخر فصل تابستان و اوایل فصل بهار اقدام به جمع آوری این حشره از مزارع نموده و آنرا بوسیله یکی از میزبانهای واسط که در حال حاضر بید آرد است تکثیر انبوه می کنیم.
بید آرد Ephestia kuhniella:
مشخصات ظاهری:
این آفت انباری و از خانواده Parilidac است. عرض پروانه با بالهای باز بین 20-25 میلیمتر و بالهای رویی طویل به رنگ خاکستری پر رنگ و در روی هر یک از آنها در نوار کم رنگ و لکه های تیره کوچک دیده می شود. بال های زیرین پهن تر و سفید رنگ و دارای ریشک دمایی در حاشیه بال می باشد.
لارو کامل بطول15-18 میلی متر به رنگ سفید مایل به صورتی قسمت سر و پشت سینه اول، پاهای سینه ای به رنگ قهوه ای مایل به زرد بوده و درونی هریک از حلقه های شکم لکه های کوچک سیاه رنگ  مجهزبه یک موی طویل وجود دارد. پای شکمی پنج جفت و دارای قلابهایی در حول یک دایره است.

زیست شناسی پروانه بید آرد Ephestia kuhniella
این حشره در انبارهای گرم و مساعد بطور دائم فعالیت می کند. فعالیت آن در هنگام شب بوده و در روز بدون حرکت با بالهای تپه باقی می ماند. تخم ریزی در شب و در دسته های 10 تا 20 عددی روی مواد آردی می گذارد. دوره رسته همچنین بر حسب شرایط محیط از 4-16 روز می باشد. لاروها از مواد آردی تغذیه کرده و در این فاصله 5 بار حبه عوض می کنند. دوره شفیرگی 7 تا 16 روز و پس از این مدت پروانه بالغ خارج می گردد تکامل آن تا تخم تا حشره بالغ بین 45 تا 60 روز بر حسب شرایط محیط تغییر می کند.
پرورش و تکثیر انبوه پروانه بید آرد در آزمایشگاه:
در آزمایشگاه جهت پرورش و تکثیرانبوه این حشره که بعنوان میزبان واسط زنبور پارازیتوئید براکون،شناخته می شود از آرد غلات مانند گندم یا ذرت مخلوط با سبوس استفاده می کنند برای این منظور مقدار معینی آرد مخلوط با سبوس در طشت های مخصوص آلوده سازی به نسبت 3 به 1 می ریزند. به ازای هر کیلو آرد مصرفی 15/0 تا 17/0 تخم حشره بر روی مخلوط بطور یکنواخت می پاشند. سپس طشت ها را در اتاق انتظار که دمای آن تغییرات 125 و تغییرات رطوبت در آن 565% باشد انتقال می دهند.
تخم ها پس از تفریخ تبدیل به لارو حشره شده و لاروها جهت تغذیه به داخل توده آرد راه می یابند و در این رابطه کانال هایی درون توده ایجاد می شود بر اثر  فعالیتتوسط لاروها پس از مدتی آرد سفت و سخت شده و مخلوط مذکور نیز کیفیت غذایی اولیه را ندارد که در اینصورت 1 الی 2 بار هر تشت آلوده را تجدید محتوا نموده و مقداری آرد به مخلوط می افزایند. درجه حرارت و رطوبت محیط و تشت های آلوده شده دائما کنترل می شود. لاروها در شرایط مطلوب 4 الی 5 بار پوست اندازی می کنند. وقتی تغذیه لاروها کامل شد و مراحل رشد لاروی طی شد لاروهای سنین 4 الی 5 را که حدودا 25 الی 30 روز پس از آلوده سازی تولید می شوند در انبار زنبور براکون قرار می دهند.

پرورش و تکثیر انبوه زنبور و پارازیتوئید براکون
طشت های محتوی لاروهای درشت سن 4 و5 را به واحد پرورش زنبور براکون انتقال می دهند. پس از لاروگیری از این طشت ها بازای هر زنبور 3 لارو در ظروف مخصوص پرورش زنبور براکون در اختیار زنبور براکون قرار می دهند. در این شرایط حداقل 80% زنبور بارکون ماده و 20% نر است. زنبور براکون اکتوپارازیت ابتدا با تخمریزی خود میزبان را نیش زده و پس از فلج کردن میزبان شروع به تخم ریزی بر روی بدن میزبان می نماید. تخم ها تک تک یا در دستجات چند تایی گزارده می شود. تخم ها کشیده وپس از 12 الی 24 ساعت در شرایط آزمایشگاهی (دما 2 3 درجه) و (رطوبت 555%) تفریخ و لاروها ظاهر شده، در این شرایط لاروها مزارع به تغذیه از بدن لارو میزبان نموده و زندگی خود راکامل می کنند. زنبور براکون 3 سن لاروی دارد. پس از طی مرحله لاروی شفیره های براکون داخل پیله سینه و ابریشمی در کنار لاشه میزبان دیده می شود. در مرحله شفیرگی عملیات لاروزدایی و شفیره گیری در ظروف مخصوص انجام می گیرد و دوره شفیرگی بین 3 الی 5 روز است.
از روز هشتم به بعد لاروها پارازیت کردن  شفیره ها را به ظروف مخصوص انتقال می دهند و تدریجا زنبورهای بالغ خارج می گردد. مدت 3 الی 5 روز این ظروف محتوی شفیره زنبورهای بالغ را جدا کردن پس از تعیین و جداسازی زنبورهای نر و ماده آنها را به نسبت های معین در پروسه تکثیر وارد کرده و لارو حشره جهت تکثیر در اختیارش می گذارند.
اخیرا جهت پرورش و تکثیر انبوه زنبور براکون از کارگاههایی استفاده می کنند که کاربرد آنها از نظر انبوه سازی و جلوگیری از هزینه های کارگری و حذف بعضی از مراحل تکثیر به روش بالا مزیت دارد. زنبور براکون پارازیتوئیه بسیار قوی و با ارزش بوده، در بعضی از موارد مانند لارو سزامیا در شرایط آزمایشگاه  تا 16 عدد شفیره بدست آمده است.

شرایط رهاسازی زنبور براکون:
زنبور براکون مانند زنبور تریکو گرانا باید در شرایط خنک مانند صبح زود، یا غروب که گرمای شدید دفع شده است رهاسازی شود.
زنبورهای ذخیره شده در یخچال را چند ساعت قبل از رهاسازی از یخچال بیرون آورده و آنها را با آب عسل 10% تغذیه نموده سپس به مزرعه انتقال می دهیم.
به ازای هر هکتار معمولا 1000 عدد زنبور براکون که 80% ماده و 20% نر می باشد رها می شود، زنبورهای براکون در ظروف دربسته به مزرعه منتقل کرده، سپس در چند نقطه مزرعه در ظروف را برداشته و آنرا رها می کنند. در شرایط مطلوب شعاع پرواز زنبور براکون تا 1 کیلومتر می رسد.
- رهاسازی تداخل نسلهای دوم وسوم
    رهاسازی در زمان شورع صعود منحنی نسل سوم با توجه به فنولوژی گیاه (قبل از مرحله خمیری شدن) بویژه در مزارع دیر نشا و دیررس
    رهاسازی در مرحله پیک پرواز نسل سوم با توجه به فنولوژی گیاه برنج
11- ارزیابی نهایی:
    اعاده تریکوکارت به انسکتاریوم تعیین میانگین و درصد خروج به تعداد 5 عدد تریکوکارت برای هر مامور.
    تعیین درصد پارازیتیسم تخم برای هر مامور حداقل 5 دسته کم
    تعیین درصد سفید شدن خوشه ها ناشی از فعالیت ساقه خوار برنج با بررسی 240 بوته توسط هر مامور 25-20 روز قبل از برداشت.

دستورالعمل واگذاری انسکتاریوم ها و کارگاه های دولتی بصورت پیمان تولید در استانها و تعیین سهمیه تولید زنبور تریکوگراما برای بخش خصوصی:

1- بررسی توان علمی، فنی، تجهیزات اشخاص حقیقی و حقوقی توسط کمیته فنی طرح کاربرد توسعه مواد بیولوژیک و استفاده بهینه از کود و سم و تعیین اولویت های مربوطه
2- اولویت انتخاب و سهمیه تولید در شرایط مساوی با شرکت های تعاونی تولید کشاورزی و اشخاص حقیقی و حقوقی بومی مناطق خواهد بود
3- کنترل دائمی کلیه تولید کنندگان زنبور از نظر کیفی وکمی به منظور تاثیر عملکرد در برنامه های آتی و تعیین درجه بندی و تخصیص سهمیه های تولید انجام خواهد گرفت.
4- حذف یا کاهش سهمیه تولید کنندگانی که از نظر کمی و کیفی به عملکرد (میزان تعهد تولید برابر قرارداد) خود نرسیده باشد مد نظر قرار گیرد.
5- میزان سهمیه در پیمان تولید (انسکتاریوم یا کارگاه های دولتی) /1 کیلوگرم به ازای هر نفر کارشناسی کشاورزی متقاضی در نظر گرفته شود.
6- استانها مکلف مستند لیستی از پیمانکاران را بعد از انتخاب و تعداد افراد هر پیمان و میزان تعهد تولید پیش بینی شده را به سازمان حفظ نباتات ارسال نمایند.

دستورالعمل رهاسازی حشرات مفید زنبورهای تریکوگراما و براکون در مزارع گوجه فرنگی:
با توجه به بیولوژی آفت، بخشی از جمعیت کرم قوزه که بصورت شفیره های زمستانگذاران دوره زیستی خود راتکمیل نموده اند، در بهار سال بعد با مساعد شدن شرایط جوی و تامین دمای بالای 18 الی 20 درجه سانتیگراد که این زمان تقریبا مصادف با شروع مرحله زایشی مزارع گوجه فرنگی است، بتدریج تبدیل به حشره بالغ شده و این مزارع را مورد هجوم خود قرار می دهند و حشرات بالغ حاصل از این جمعیت به همراه حشرات بالغ حاصل از آن بخشی از جمعیت آفت که زمستان را بصورت دیاپوز کامل سپری کرده اند بعنوان نسل اول به مزارع پنبه حمله ور می شوند.
بنابراین ضروری است که بمنظور کنترل خسارت آفت در محصول گوجه فرنگی و کاهش انبوهی جمعیت انتقال آن به نسل بعدی در این مرحله برنامه مبارزه بیولوژیک بشکلی کاملا منسجم برعلیه اولین بخش از جمعیت فعال آفت در مزارع گوجه فرنگی به مورد اجرا گذاشته شود.

مراحل اجرائی این برنامه به شرح ذیل خواهدبود:
اولین رهاسازی در مزارع گوجه فرنگی رهاسازی زنبور تریکوگراما می باشد که در صورت وجود شرایط ذیل در مزرعه انجام می گیرد:
الف) مشاعده اولین پروانه کرم قوزه در مزرعه گوجه فرنگی شکار شده در تله های فرمونی که در مزارع حوزه عمل هر مرکز خدمات نصب می گردد. در هر منطقه آب و هوایی نصب حداقل 2 تله، آماربرداری و بازدید منطقه و تعیین پیک پرواز پروانه ضروری می باشد.
ب) مشاهده اولین تخم کرم قوزه در مزرعه گوجه فرنگی، حداقل باید سه مزرعه بازدید و در هر مزرعه 50 بوته بطور تصادفی بررسی گردد بطوریکه کل مزرعه تحت پوشش قرار گیرد.
ج) از نظر شرایط فنولوژی مزرعه در شروع مرحله گلدهی می باشد.

توضیحات تکمیلی:
در صورت تحقیق یافتن سه مورد فوق همزمان یعنی مشاهده اولین پروانه کرم قوزه و مشاهده تخم کرم قوزه روی گوجه فرنگی و در صورتی که گلدهی گوجه فرنگی شروع شده باشد اولین نوبت رهاسازی تریکوگراما صورت می گیرد.
    رهاسازی نوبت اول با یک گرم زنبور تریکوگراما در قالب یکصد عدد تریکوکارت صورت می گیرد.
    رهاسازی نوبت دوم حدود یک هفته بعد از رهاسازی نوبت اول با 2 گرم زنبور تریکوگراما در قالب 200 عدد تریکوکارت 01/0 گرمی انجام می گیرد.
    رهاسازی نوبت سوم، 5 روز بعد از رهاسازی نوبت دوم با یک گرم زنبور تریکوگراما صورت می گیرد.
    رهاسازی نوبت اول زنبور براکون همزمان با رهاسازی نوبت سوم زنبور تریکوگراما صورت می گیرد. در هر هکتار باید 1000 عدد زنبور ماده رهاسازی گردد که با توجه به شعاع پرواز بالای این زنبور با استفاده از 5 لیوان (هر کدام محتوی 200 عدد زنبور ساده) می توان رهاسازی را در هر هکتار اجرا نمود.
لازم به توضیح است که در استانهای خراسان واردبیل با هماهنگی سازمان حفظ نباتات با بررسی کارشناسی و در صورت نیاز نوبت دوم رهاسازی براکون صورت می گیرد و در استانهای دیگر نوبت دوم رهاسازی براکون بر اساس ارزیابی مزارع می باشد.

دستورالعمل رهاسازی عوامل کنترل طبیعی در مزارع گوجه فرنگی استان گلستان:
در استان گلستان گوجه فرنگی در دو فصل (زمستانه – بهاره) و (تابستانه- پاییزه) و به دو صورت زیر پلاستیک و عادی کشت ومبارزه بیولوژیک در مزارع (زمستانه – بهاره) صورت می گیرد.
با توجه به اینکه در استان گلستان تحقیقات چندانی روی پارازیتوئیدهای تخم هنیوتیس از حمله زنبور تریکوگراما از نظر وجود یا عدم وجود و همچنین روی کارایی این عوامل صورت نگرفته است صرفا از زنبور براکون بعنوان پارازیتوئید لارو در کنترل ملیوتیس استفاده می شود.
-    ملاک تعیین زمان رهاسازی شکار اولین شب پره های میلوتیس توسط تله های فرمونی می باشد حدود دو هفته پس از شکار اولین شب پره های ملیوتیس در مزارع گوجه فرنگی که اصولا مصادف با اوج گلدهی محصول می باشد زنبور براکون در یک نوبت و با 1000 عدد زنبور ماده به ازای هر هکتار صورت می گیرد.