مبانی نظری و پیشینه تحقیق نیازهای آموزشی - ترویجی

عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق نیازهای آموزشی - ترویجی

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 50

مفهوم نیاز یکی از وسیعترین و پرکاربردترین واژه‌هایی است که در حوزه‌های مختلف آموزشی وخدمات اجتماعی متداول است. در واقع نیاز مفهومی است پیچیده و دارای ابعاد گوناگون که درباره‌ آن هیچگونه تعریف منحصر به فردی که مورد پذیرش همگان باشد وجود ندارد و فهم آن بستگی به این دارد که این امر را در کدام یک از شاخه‌های علوم بشری و برای چه تحقیقی مورد بررسی قرار داده و از آن چه استفاده‌ای می‌کنیم هر کدام از علوم مختلف از دیدگاه خود به نیازها پرداخته‌اند به عنوان مثال فیزیولوژیست‌ها به بعد فیزیولوژیکی، روانشناسان به بعد روانی، جامعه شناسان به بعد اجتماعی نیازها پرداخته و اقتصاد دانان در چارچوب تقاضای مشتریان نیازها را مورد مطالعه قرار می‌دهند (مختاری آبکناری، 1382، ص 24).

با توجه به مفاهیم نیاز تعاریف متعددی نیز در این زمینه وجود دارد که در ذیل به تعدادی از آنها می‌پردازیم: به نظر ملک محمدی (1372)، نیاز عبارت است از کمبود یا نبود چیزی در فرد که می‌باید آن را تکمیل کند و یا تأئید کند تا به وضع مطلوب‌تری برسد.

بر اساس تعریف ارائه شده توسط آتکینسون و همکاران (Atkinson et al, 1996) نیاز عبارت است از هرگونه فقدان یا کمبود احساس شده توسط فرد که مغایر با رفاه او باشد به عبارت دیگر نیاز اشاره به فقدانها و کمبودهای احساس شده توسط فرد دارد که اگر برطرف شود موجب افزایش رفاه و آسایش او می‌گردد (شعبانعلی فمی، 1380، ص 38).

از دیدگاه ری (Ray,1991) نیاز بر فاصله بین آنچه که هست، وضع موجود و آنچه که باید باشد، وضع مطلوب دلالت دارد. در مطالعه وضع موجود داده‌ها وحقایق پیرامون مانند نگرشها، دانش، وضع زندگی مردم، سطح تولیدات آنها و سایر عوامل فیزیکی، گردآوری و تجزیه و تحلیل می‌گردند. همچنین «آنچه که می‌تواند باشد» معمولادر نتایج کارهای تحقیقاتی منعکس می‌گردد. در بسیاری از حالتها این یک وضعیت ایده آل و آرمانی را ترسیم می‌کند که ممکن است توسط بسیاری از مردم قابل دستیابی نباشد (همان منبع).

لذا بنابر آنچه که گفته شد می‌توان مفهوم نیاز را در مجموع به تلاش جهت کاهش اختلاف بین وضع موجود فعلی و وضع مطلوب آینده اطلاق کرد (فهیمی، 1383، ص 14).

– ویژگیهای نیازهای انسانی

برخی از ویژگیهای ابتدایی نیازهای انسانی عبارتند از:

1-تمام مردم نیازهایی دارند.

2-نیازها بیانگر فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب است.

3-مردم باید تفاوت بین وضع موجود واقعی و وضع مطلوب را تشخیص داده و قبل از آنکه برای هرگونه تغییری آماده شوند باید بتوانند ارزش وضع مطلوب را درک کنند.

4-وسعت فاصله بین دو وضعیت موجود و مطلوب نشان دهنده میزان نیاز فرد است.

5-نیازها در یک طبقه‌بندی معمولی به سه دسته فیزیکی، اجتماعی و ادغامی تقسیم می‌شوند.

6-از نظر روان شناسی نیازها در دو گروه احساس شده و احساس نشده طبقه‌بندی می‌شوند.

7-نیازها می‌تواند در ماهیت انفرادی باشند یا در بین اعضای گروهها مشترک باشند.

8-نیازها به مرور زمان تغییر می‌کنند.

9-نیازهای مردم با افزایش سن و رشد و تغییرات اقتصادی و اجتماعی تغییر می‌کنند.

10-اهمیت نسبی نیازها از شرایط فیزیکی و هنجارهای فرهنگی تأثیر می‌پذیرد (شعبانعلی فمی،1380،
ص 39).

طبقه بندی نیازها

در دنیای حاضر با توجه به رشد سریع و شتابان دانش بشری بیشتر مشاغل روز به روز پیچیده‌تر و غنی‌تر می‌شوند از این رو همواره شاغلین مشاغل گوناگون برای موفقیت شغلی خویش با نیازهای متعددی مواجه می‌شوند که یکی از آنها نیاز به افزایش دانش فنی، مهارت و درک عمومی از شغل خود است.

در این راستا در مشاغل مختلف کشاورزی و دامپروری هر روزه نیازهای آموزشی جدیدی پدیدار می‌شود (Lioydjphipps, 1989, P.463).

نیازهای انسان از دیدگاههای مختلفی طبقه‌بندی شده‌اند سنتهو (Sandhu, 1996) و داهاما و بتنگر
(Dahama & Bhatnagar , 1997) نیازهای انسان را به سه دسته تقسیم می‌کنند که عبارتند از:

1-نیازهای فیزیکی مانند: غذا، پوشاک، مسکن و...

2-نیازهای اجتماعی مانند: احساس تعلق، موقعیت اجتماعی و عطوفت...

3-نیازهای تلفیقی یا ادغامی که عبارت از نیازهای مرتبط ساختن فرد با چیزی بزرگتر یا فراسوی او که شامل فلسفه و مذهب می‌شود (شعبانعلی فمی، 1380، ص 39).

در یک طبقه‌بندی معمول دیگر نیازها از دیدگاه روان شناسی به دو دسته نیازهای محسوس (آشکار) و غیرمحسوس (غیر آشکار) به شرح ذیل طبقه‌بندی می‌شوند:

1- نیازهای محسوس و آشکار: که به سادگی شناسایی و نیاز به تحقیق در مورد آنها وجود ندارد مانند نیازبه غذا یا نیاز به آموزش ضمن خدمت.

2-نیازهای غیر محسوس (غیر آشکار): این نیازها که به آن نیازهای پنهان هم گفته می‌شود با وجود مشخص شدن آن معلوم نیست که چه کسانی به آموزش نیازمندمی باشند، مانند تقلیل در کیفیت یا کمیت تولید که کمبود باید تحلیل شده وعلت آن مشخص گردد.

با توجه به آنچه که گفته شد می‌توان دریافت نیازی که پنهان وغیر آشکار است باید ابتدا توسط اندیشمندان جامعه طرح و آنگاه به صورت یک نیاز محسوس به مردم آن جامعه ارائه گردد مثلاً درک پدیده فقر برای تلاش در فقرزدایی عامل مهمی است چون تا فرد فقر خویش را درک نکند نمی‌تواند به رفع آن
بپردازد (طباطبائی فر، 1381).

- Physical needs

- Social needs

- Composing needs

- Sensible needs

- Non-sensible needs

فهرست مطالب

تعیین نیازهای آموزشی- ترویجی

مفهوم نیاز

ویژگیهای نیازهای انسانی

طبقه بندی نیازها

مفهوم آموزش

طبقه‌بندی نظامهای آموزشی

نقش نظامهای آموزشی

اصول آموزش

مزایا و فواید آموزش

تعاریف مختلف ترویج کشاورزی

اهداف آموزش ترویجی

اصول آموزش ترویجی

اهمیت و ویژگیهای آموزش ترویج کشاورزی

مفهوم نیاز آموزشی - ترویجی

انواع نیاز آموزشی

اولویت بندی نیازهای آموزشی

نیاز سنجی

تعیین نیازهای آموزشی - ترویجی

ضرورت و مزایای تعیین نیازهای آموزشی - ترویجی

قلمرو نیاز سنجی در برنامه های آموزشی - ترویجی

اصول و نکات مهم در تعیین نیازهای آموزشی - ترویجی

اهداف تعیین نیازهای آموزشی

ویژگیهای تعیین نیازهای آموزشی - ترویجی

عوامل مؤثر در تعیین نیازهای آموزشی - ترویجی

مراحل تعیین نیازهای آموزشی

روشهای تعیین نیازهای آموزشی - ترویجی

مطالعات تحقیقاتی انجام گرفته در جهان

مطالعات تحقیقاتی انجام گرفته درایران

منابع