مبانی نظری و پیشینه اینترنت و سبک زندگی جوانان

بصورت فایل ورد

همراه با منابع

مقدمه

در ادبیات جامعه ­شناسی، از مفهوم «سبک زندگی» دو برداشت و دو گونه مفهوم­ سازی متفاوت به عمل آمده است. در فرمول­ بندی نخست- که سابقه­ ی آن به دهه­ ی 1920 باز­ می­ گردد- سبک زندگی، معرف ثروت و موقعیت اجتماعی افراد و غالباً به عنوان شاخصی برای تعیین طبقه­ ی اجتماعی به کار رفته است. در فرمول­ بندی دوم، سبک زندگی نه راهی برای تعیین طبقه اجتماعی، بلکه شکل اجتماعی نوینی دانسته می­ شود که تنها در متن تغییرات فرهنگی مدرنیته و رشد فرهنگ مصرف­ گرایی معنا می ­یابد؛. در این معنا سبک زندگی راهی است برای تعریف ارزش ­ها و نگرش ­ها و رفتارهای افراد که اهمیت آن برای تحلیل ­های اجتماعی روز به روز افزایش می­ یابد. اهمیت و رواج فزاینده ­ی سبک زندگی در علوم اجتماعی، ظاهراً ناشی از این واقعیت است که سنخ ­شناسی ­های موجود نمی­ توانند تنوع و گوناگونی دنیای اجتماعی را توضیح دهند (گیدنز 1994، 141).

مفهوم «طبقه» که برای مدتی طولانی اصل طلایی تبیین بود، به تدریج سودمندی و کارآیی خود را از دست داده به گونه ­ای که یافتن روابط قطعی و مطمئن میان تحصیلات، مشاغل، درآمد و نگرش ­های افراد روز به روز دشوارتر می­ شود. برخی از نخبگان قدرت، فاقد مالکیت و یقه ­آبی ­ها مرفه ­تر از یقه سفیدان هستند. دیگر نمی­ توان خطوط تحرک اجتماعی و مقصد نهایی طبقاتی افراد را از خاستگاه طبقاتی آن­ ها پیش ­بینی کرد. منزلت شغلی، گاهی اختلاف زیادی با تحصیلات، درآمد و قدرت نشان می ­دهد.

در یک کلام، دیگر نمی­ توان به کمک مفهوم طبقه، تصویری از جهان ترسیم کرد. در چنین وضعیتی، مفهوم سبک زندگی انعطاف­ پذیر­تر است زیرا بر خلاف مفهوم طبقه، محتوا و منطق یا منشأ سبک ­های زندگی را از پیش تعیین نمی ­کند. سبک زندگی فقط حاکی از این است که برخی از پیشینه­ ها، فعالیت­ ها، درآمدها و نگرش ­ها با یکدیگر سازگارند و تحلیل­ گر اجتماعی می­ تواند طرحی از آن­ ها ترسیم کند. با توجه به این چرخش در جامعه ­شناسی امروز می­ توان نتیجه گرفت که مفهوم سبک زندگی بدیل یا جایگزینی برای مفهوم طبقه شده است. بررسی ماهیت و کارکرد منطقی این دو مفهوم می ­تواند مسایل و مضامین مندرج در این چرخش و جایگزینی را روشن­تر سازد (اباذری و چاوشیان 1381، 17).

در دهه­ ی اخیر بدون سبک زندگی، یعنی بدون چهارچوب­ های مشخصی که شباهت­ ها و تفاوت­ ها را آشکار می­ سازد، افراد یک جامعه امکان برقراری ارتباطی معنادار و پایدار میان خود نخواهد داشت. نمایش مدرن اشیاء، نمایش سلسله اشیایی است که یکدیگر را تکمیل می ­کنند و حق انتخاب را نشان می­ دهند و جامعه ­ای مملو از نمایش و جلوه، که در آن مصرف­ کننده احساس می­ کند که هر چه می ­خواهد را می­ یابد به وجود آمده است. کلیدی­ ترین ویژگی این جامعه را باید در اجتناب­ پذیری افزایش درجه انتخاب در ساخت و عرضه کالا به حساب آورد. تمرکز بر مصرف­ کننده به عنوان یک موجود اجتماعی است که با مصرف کالا در فرایند تعامل اجتماعی قرار می­ گیرد. در چنین مسیری، جامعه طبقاتی به جامعه­ ی توده ­ای تبدیل می­ شود؛ جامعه ­ای که در آن خود، به خود کالایی تبدیل شده، فرد با کالاها همنوا و منطبق می­ شود. نظریه ­های اجتماعی در رویکردهای اخیر، بیشتر به روش ­هایی توجه دارد که از رهگذر آن­ ها زبان مخصوص صور و سبک ­های منزلت به تصویب می­ رسد، زیرا در حال حاضر به تبعیت از ماکس وبر، تمایزی سنتی بین طبقه و منزلت وجود دارد که بیانگر توجه به تفاوت­ های اجتماعی ناشی از روش ­های مصرف به جای روش ­های تولید است (کرایب 1382، 226).