گزارش کارآموزی برق در شرکت هپکو اراک

گزارش کارآموزی برق در شرکت هپکو اراک در 48 صفحه

فهرست مطالب
عنوان      صفحه

فصل اول: آشنایی با مکان کارآموزی
تاریخچه شرکت هپکو و روند تکاملی آن……………………………………………………………2
امکانات موجود در شرکت هپکو ……………………………………………………………………..4
کارگاه عملیات اولیه…………………………………………………………………………………….10
لیست محصولات…………………………………………………………………………………………13

       فصل دوم: ارزیابی بخش های مرتبط با رشته عملی کارآموز
نحوه عملکرد تعمیرات ماشینکاری خدمات فنی………………………………………………….15
ایرواستاتیک وهیدرواستاتیک………………………………………………………………………..17

    فصل سوم: آزمون آموخته ها و نتایج
PLC ………………………………………………………………………………………………………20
سیستم کنترل لاجیک قابل برنامه ریزی PLC ……………………………………………………25
مقایسه PLC با یک کامپیوتر معمولی ……………………………………………………………..38

فصل چهارم: دستگاههای CNC
دستگاههای CNC ……………………………………………………………………………………...41
ملاحظات اقتصادی………………………………………………………………………………………44


فصل اول-آشنایی با محل کارآموزی    2    

     تاریخچه شرکت هپکو و روند  تکاملی آن
شرکت هپکو در 1354 شمسی با هدف تولید ماشین آلات راهسازی،با سرمایه گذاری بخش خصوصی و سازمان گسترش و نوسازی صنایع و همکاری شرکتهای اینترناش،پوکلین،ساکایی،دانیا پاکولوکومو در زمینه مونتاژ محصولات در زمینی به وسعت 90 هکتار در شهر صنعتی اراک شروع به فعالیت نمود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با توجه به سیاستهای دولت جمهوری اسلامی در زمینه خودکفایی نیاز به توسعه و تعمیق فعالیتها در جهت ساخت این شرکت توانست در زمینه های فضایی تولید،ماشین ابزار و تعمیق و توسعه ساخت به پیشرفتهای چشمگیری دست یابد.این فعالیتها ابتدا با کپی کاری غلطک آغاز شد و سرانجام در سال 1363 طی یک مناقصه بین المللی قرارداد انتقال تکنولوژی با شرکت لیبهر آلمان برای تولید دو نوع بولدزر،دو نوع بیل هیدرولیکی و یک نوع گریدر  و با شرکت ولوو سوئد برای تولید دو نوع لودر منعقد گردید.
همچنین به منظور عملی نبودن پروژه طرح توسعه هپکو در زیمنه افزایش تولید در سال 1364 با نظارت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرارداد دیگری با شرکت آلمانی لیبهر منعقد گردید و با همکاریهای فنی و اقتصادی دو طرف سرانجام پروژه طرح در سال 1370 به انجام رسید و مورد بهره برداری قرار گرفت.
شرکت هپکو با تخصیص هزینه ارزی معادل 48 میلیون دلاری و هزینه ریالی 15 میلیارد ریال جهت افزایش تواناییها و ظرفیت تولید به عنوان یکی از صنایع استراتژیک ملی محسوب می گردد.این طرح در دو فاز به اجرا درآمده است که فاز اول آن با توان تولید سالانه 2100 دستگاه هم اکنون مورد بهره برداری قرار گرفته و امکان بهره برداری از فاز دوم آن با توان تولید 3400 دستگاه وجود دارد.

فصل اول-آشنایی با محل کارآموزی    3

این کارخانه مجهز به بخش های عملیات اولیه مشتمل بر برشکاری و فرسکاری و جوشکاری مشتمل بر جوشکاری سبک و سنگین ماشین کاری اعم از ماشین کاری سبک و سنگین،سالن رنگ قطعات و مجموعه ها و خطوط مونتاژ ماشین آلات می باشد.
به دلیل استفاده از ماشین های ابزار پیشرفته کامپیوتری و استفاده از آخرین تکنولوژی های شناخته شده جهانی در این شرکت،این کارخانه قادر است علاوه بر طراحی و انجام محاسبه های دقیق فنی مهندسی و استفاده از سیستم های اطلاعاتی مرکز کامپیوتر شرکت از مرحله ساخت تا مونتاژ تولید نماید.
هم اکنون این شرکت با توان تولید 20 نوع ماشین آلات سنگین شامل:
بلدوزرHD  150  وHD330
کمپکتور HPC5
لودر HL 150 ، HL 200  وHL 115
آسفالت فینشر HPF 10
آسفالت تراش HCM 176
لینفتراک HFL 80
گریدرHG 180
بیل چرخ لاستیکی و زنجیری HEC 100  وHE 100
غلتک HC 70،HC 5،HC 13،HC 35،HC 78،HCP 100،HC 100،HR 105
قادر است علاوه بر تأمین نیاز کشور در معادن،راهسازی،ساختمان سازی،خاک برداری،حفر کانال و حمل و نقل قسمتی از تولیدات خود را به خارج از کشور صادر کند.
با نگاهی به سر مایه گذاری لوید در هپکو رقمی معادل سیصد میلیون ریال بوده و در سال 1358 به 2/1 میلیارد ریال رسیده است و مقایسه آن با آمار و ارقام سرمایه گذاری طرح و

فصل اول-آشنایی با محل کارآموزی    4

توسعه این شرکت که بالغ بر 48 میلیون دلار هزینه ارزی و پانزده میلیارد ریال هزینه ریالی در بر داشته است میزان سر مایه گذاری تواناییها و اختصاص سرمایه برای افزایش درصد ساخت قطعات ماشین الات راهسازی به عنوان یکی از صنایع استراتژیک ملی به وضوح نمایان می شود.
 در حال حاضر این شرکت با عنوان (شرکت ساخت ماشین آلات راهسازی ایران) و تنها سازنده این ماشین آلات در کشور تحت پوشش سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران(وزارت صنایع سنگین) به فعالیت خود ادامه می دهد.

امکانات موجود در شرکت هپکو
تجهیزات و تأسیسات و امکانات موجود در شرکت هپکو به شرح زیر است:
1)  سالنهای مونتاژ ماشین آلات که با مساحت 40 هزار مترمربع،مشتمل بر خطوط مونتاژ بیل مکانیکی،بلدوزر کودر،غلطکها و انبار قطعات تولیدی می باشد.
2)   سالنهای ساخت به مساحت 60 هزار مترمربع مشتمل بر بخش های عملیات اولیه،جوشکاری،ماشین کاری،سالن رنگ قطعات و واحدهای کمک تولیدی می باشد.
3)    سالن رنگ نهایی محصول.
4)    کارگاه تولید اکسیژن با ظرفیت 165 متر مکعب در ساعت به منظور تأمین اکسیژن مورد نیاز خطوط جوشکاری.
5)  کارگاه تولید گاز کربنیک به ظرفیت 150 کیلوگرم در ساعت به منظور تأمین گاز مورد نیاز دستگاههای برش شعله.
6)   انبارهای روباز به منظور نگهداری مواد خام در مدتهای 6 ماهه و 15 روز به مساحت 198000 مترمربع.

فصل اول-آشنایی با محل کارآموزی     5

7)  تجهیزات موتورخانه مرکزی و تأسیسات آن مجهز به 4 دستگاه دیگ بخار با ظرفیت کلی 64000 پوند (هر کدام 6000 پوند).
8)  ساختمانهای آزمایشگاه،انبارهای قطعات،ابزار،جیک و فیکسچر،ساختمان اداری و ستادهای مهندسی،برنامه ریزی،مرکز کامپوتر،خدمات فنی،کنترل کیفیت و مرکز آموزش.
9)  انواع ماشین ابزار جهت ساخت قطعات که از پیشرفته ترین نوع خود در زمینه های برش،پرس،فرز،بورینگ و تراش می باشد.
10)    تأ سیسات تأمین انرژی برق موردنیاز کارخانه شامل 4 پست ترانسفورماتور فشار قوی که برق موردنیاز را از پست خط هوایی 20 کیلووات شبکه به کارخانه منتقل و به وسیله کابلهای زمینی توزیع می کنند.

شبکه داخلی برق شامل:
الف-یک دستگاه ترانس 20 کیلوولت2000کیلوولت آمپری در تأسیسات.
ب-یک دستگاه ترانس 20 کیلوولت آمپری در سالن رنگ.
ج-یک دستگاه ترانس 20 کیلوولت 800کیلوولت آمپری در انبار تولید.
د-یک دستگاه ترانس 20 کیلوولت 1000کیلوولت آمپری در ساخت.
ه-یک دستگاه ترانس 20 کیلوولت 630 کیلوولت آمپری در کانتین.
و-دیزیل ژنراتور اضطراری به قدرت 210کیلوولت آمپر.
ز-شبکه فشار قوی با کلیدها و تابلوهای مربوطه(ضمناً کارخانه دارای امتیاز 3200 آمپر ساعت برق از شبکه وزارت نیرو می باشد).
فصل اول-آشنایی با محل کارآموزی 6

11)    توانایی انجام عملیات برشکاری،جوشکاری،ماشین کاری و رنگ قطعات و مجموعه های سبک و سنگین با مواد خام تا ضخانمت 180 میلیمتر.
12)    مجهز بودن کلیه ایستگاههای کاری بخشهای مختلف تولید کرنهای شعاعی 1تن،2تن،5 تن کرنهای دروازه ای مترمارسی تا ظرفیت 15 تن،سیستم حفاظت ایمنی اطفای حریق،اگزوزفنهای موضعی بخش جوشکاری جهت تهویه هوای سالنها و سیستمهای سرمایش و گرمایش.
13)    بخش CNC مشتمل بر کادر برنامه نویسی ئ کادر آموزشی که تحت پوشش واحد مهندسی کارخانه می باشد قادر است که علاوه بر انجام عملیات نقشه کشی و طراحی(CAD)،برنامه نویسی ماشین ابزار،شبیه سازی و آموزش پرسنل درگیر شرکت در زمینه های آموزشی پرسنل برنامه نویسی و سایر مسائل مرتبط با سیستم های کامپیوتری ماشین های ابزار سایر واحدهای صنعتی به نحوه بهینه ای ارائه خدمات بنمایند.
14)    آزمایشگاه کنترل کیفیت به جهت داشتن تجهیزات ویژه آزمایشگاهی توانایی انجام انواع تستهای مخرب و غیر مخرب از قبیل تست های ضربه،کشش،سختی سنجی،آلتراسونیک،مغناطیسی،مایعات نافذ را با دقت بالا دارا می باشد.همچنین آزمایشگاه کنترل کیفیت این شرکت توانایی تشخیص ساختار کریستالی مواد و قطعات به همراه عکسبرداری ازاین ساختار و انجام عملیت حرارتی برحسب آلیاژهای متفاوت به کیفیت بالا دارا می باشد.
15)    اتاق اندازه گیری کنترل کیفیت به جهت داشتن میز اندازه گیری سه بعدی توانایی انجام تست ابعادی قطعات و مجموعه ها در سه محور با ابعاد 70/2×4×8 متر و حداکثر وزن 2500 کیلوگرم را دارا می باشد.

فصل اول-آشنایی با محل کارآموزی    7

16)    دوایر خدمات پس از فروش و ادارات سرویس در شهرهای کرج،اراک،اهواز،مشهد،کرمان،رشت و در کشورهای پاکستان،بندر کراچی.
17)  دفتر مرکزی و ادارات فروش بازرگانی واقع در تهران- خیابان سمیه.
18)  مجموع پرسنل اعم از کارشناسان،کارگران ماهر و نیمه ماهر حدوداً1700 نفر.
گروه سرویس و تعمیر
از دو گروه سرویس و تعمیر یک گروه به نام A و یک گروه به نام B می باشند.گروه A متشکل از دو نفر سرویس کار است که یکی از آنها سرویس برق دستگاه و دیگری مکانیک دستگاه را انجام می دهند.گروه تعمیر نیز متشکل از دو نفر است که یکی تعمیرات برق و دیگری تعمیرات مکانیک را انجام می دهد.
نحوه عملکرد سرویس کاری به این شکل است که یک برگ سرویس به همراه یک آئین نامه که به همراه شماره ماشین در روی دستگاه موجود می باشد با استفاده از کنتور دستگاه در هر 100 ساعت یکبار سرویس هفتگی و به دنبال آن سرویس های دو هفتگی و ماهانه و سالانه نیز انجام می شود.البته در بروشوری که روی دستگاه می باشد.
گروه تعمیر هم به دنبال به وجود آمدن عیب در دستگاه کار آنها شروع می شود که اگر عیب برقی یا مکانیکی باشد تعمیرکار مربوطه مسئولیت تعمیر را به عهده می گیرد.
هر هفته یکی از گروههای سرویس در شب قرار می گیرد.
هر هفته یکی از گروههای سرویس در شب قرار می گیرد که در کنار سرویس دستگاهها در صورتی که عیب تعمیری به وجود آید گروه تعمیر ملزم به رفع عیب می باشد.
گروه کرین هم مسئولیت تعمیر و نصب کرین را در نقاط مختلف کارخانه به عهده دارند.

فصل دوم-ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته کارآموز       16

آزمایشگاه الکترونیک هم وظیفه تعمیر بردهای الکترونیکی مربوط به دستگاههای جوش و بردهای کنترلی CNC را به عهده دارد.
هر هفته یک لیست کامل از کنتورهای دستگاهها نوشته شده و به قسمت کامپیوتری فرستاده می شود که طبق این لیست برگ سرویس های هفتگی و ماهانه صادر می شود.
پرسنلی که کار سرویس را انجام می دهند در برگ سرویس آن نام خود را به همراه ساعت کاری را که روی دستگاه گذاشته اند انجام می دهند.در نهایت کارها روی یک روال خاص صورت می گیرد.
سیستمی که هم اکنون روی دستگاههای ماشینکاری در هپکو نصب می باشدCNC می -باشد یعنی تعداد زیادی از دستگاههای فرز و تراش به صورت CNC می باشد و چون نوع کارهای انجام شده متفاوت است اپراتورها مجبور هستند که مدام با قسمت برنامه ریزی در ارتباط مربوط به قطعه کارهای متفاوت را بنویسند و کار آنها انجام گیرد.در نتیجه برنامه نویس موظف است که روی دستگاهها بیاید وو برنامه های جدید را وارد نماید.
در آینده ای نه چندان دور تصمیم گرفته اند که از یک مرکز کامپیتری کنترل می شوند و از طریق همین شبکه تغییرات لازم را روی برنامه ها انجام می دهند و دیگر نیازی به آمدن برنامه نویس در داخل کارگاه نمی باشد و کلیه کارهای نرم افزاری توسط این شبکه انجام می گیرد.
سیستم برقی دستگاههای موجود در کارگاه را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
1-  سیستم های رله کنتاکتوری.
2-  سیستم های کنترلی دیجیتال.

فصل دوم-ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته کارآموز       17

سیستم های رله کنتاکتوری
در این سیستم های برای تشخیص وضعیت دستگاه علاوه بر لیمیت سوئیچ ها و پراکسیهای حسی استفاده می شود و جهت صدور فرمان از سوئیچ های فشاری و رله  کنتاکتوری استفاده می شود.این سیستم ها از قابلیت انعطاف پذیری چندان بالایی برخوردار نیستند.

سیستمهای کنترلی دیجیتال
در این سیستم ها برای تشخیص وضعیت دستگاه علاوه بر لیمیت و پراکسیهای حسی از انکودرها و تاکومترها نیز استفاده می شود.

ایرواستاتیک
ایرواستاتیک سیستم ایجاد فشار هوا که پس از آب گیری هموا و مخلوط ن با روغن وارد سیستم می شود و ایجاد یک فاصله هوایی (گپ هوایی) جهت کاهش اصطکاک یا از بین بردن  اصطکاک در محل اسلایدها (ریل های حرکت محور) می شود که جهت آب کیری هوا فشرده شده و توسط کمپرسور خنک کننده خنک شده و ذرات بخار موجود در هوا مایع و فیلترشده و سپس دفع می گردد.

برنامه ریزی فلگها (حافظه میانی FLAG)
اگر بخواهیم در حین انجام عمل ماشین در محلی یا موقعیتی نتایج را ذخیره نمود تا بعداً از آن استفاده نماییم از فلگها استفاده می نماییم.
فلگها نقشی مانند کنتاکت های کمکی (رله کمکی) در الکترونیک و معادل یک شیر5.2 در پنوماتیک که می توان از دو طرف آن را کنترل کرد را در PLC به عهده دارند.
در PLC فلگ نقش حافظه RAM را نیز می تواند داشته باشد.دستورات در مورد خروجی مانند Set وReset را در مورد فلگ می تولن اجرا نمود.همچنین می توان فلگ ها را AND یاOR نمود.

برنامه ریزی توابع زمانی (تایمرها)
معمولاً در موارد زیر می توان از تایمرها استفاده نمود:
1-  بخواهیم در عمل وقفه ای رخ دهد.
2-  فاصله بین فر‏آیندها ایجاد نماییم.
3-  زمان مناسب برای انجام یک یا چند فرآیند در نظر گرفته شود.
یک PLC معمولاً دارای کارت پردازشگر،کارت حافظه،کارت های ورودی و خروجی و

فصل سوم - آزمون آموخته ها و نتایج      30

بالاخره کارت تغذیه می باشد.
ورودی و خروجی های PLC
وسیله ارتباط PLC با مکانیزم تحت کنترل آن از طریق ورودی ها و خروجی ها می باشد که معمولا به دو دسته دیجیتال و آنالوگ تقسیم می شوند.

ورودی های دیجیتال (Digital Inputs.DI)
ورودی های دیجیتال عبارت است از ورودی های کلید،رله،کنتاکتور،کنتاکت،لیمیت سوئیچ (Limit Switches) و غیره.به طور خلاصه هر مکانیزمی که بتوان دو حالت مشخص قطع و وصل را برای آن تعریف نمود ورودی های دیجیتال،وضعیت پروسه را همراه با فرمانهای صادره از سوی اپراتور به PLC اعلام وابلاغ می نمایند.

خروجیهای دیجیتال (Digital Outputs.DO)
کلیه فرامینی که از PLC برای خاموش یا روشن کردن لامپها و یا قطع و وصل کردن رله ها و یا کنتاکتورها و نتیجتاً به راه انداختن یا متوقف کردن مکانیزم ها از PLC صادر می شوند و فقط دو حالت قطع یا وصل را دارا می باشند،خروجی های دیجیتال را تشکیل می -دهند.
در هر دو مورد ورودی و خروجی دیجیتال در حالت یگانه و در عین حال متفاوت وجود دارد و به شکل زیر مطرح می گردد:
حالت "0" ولتاژ وجود ندارد (یعنی صفر ولت).
حالت "1" ولتاژ وجود دارد (یعنی VDD).
این دو حالت سیگنال در حقیقت مقادیر دودویی (سیگنالی که دو حالت دارد:صفر

فصل سوم - آزمون آموخته ها و نتایج       31

ویک) می باشد.اصطلاح سیگنال دودویی نه تنها برای توصیف ورودی و خروجی دیجیتال به کار می رود بلکه جهت بیان حالت المانهای داخلی که وظیفه پردازش سیگنال ها را دارند نیز به کار می رود.
کلمه "Bit" رقم دودویی جهت بیان کوچکترین واحد اطلاعاتی به کار می رود.هشت بیت معادلِ یک بایت (Byte) و دو بایت معادلِ یک (Word) می باشد.
چنانچه کلید متصل شده به ترمینال ورودی دارای کنتاکت N.O باشد،در صورت فعال شدن کلید ورودی "1" خواهد بود.به همین ترتیب چنانچه کلید متصل شده به ترمینال ورودی دارای کنتاکتN.C باشد،در صورت فعال شدن کلید،ورودی "0" خواهد بود.
PLC نمی تواند بفهمد که آیا یک کلید با کنتاکت N.O به ورودی وصل گردیده یا با کنتاکتN.C.بلکه فقط حالت های"0" و "1" سیگنال را تشخیص می دهد.به عبارت دیگر PLC فقط به دنبال حالتهای صفر و یک می گردد و هیچ اهمیتی ندارد که این سیگنال توسط یک کلید N.O ایجاد شده و یا N.C.
حال می توان این سؤال را مطرح کرد که در چه مواردی از کلید N.O و در چه مواردی از کلید N.C بایستی استفاده کرد؟
این انتخاب تنها بستگی به نمات ایمنی طراحی و یا نصب دارد (قطع سیم و Active Enable).